بررسی عوامل مرتبط در استفاده از کلر ۱% در خانوارهای تحت پوشش خانه های بهداشت استان سیستان و بلوچستان، ۱۳۸۰

برابر آمار سازمان بهداشت جهانی 80 درصد بیماری های انسان به دلیل عدم دسترسی به آب سالم برای مصارف نوشیدن و یا بهداشت می باشد. اطلاعات منتشره از سوی برنامه بین المللی آب شناسی (1990-1980) که با هدف تامین آب بهداشتی برای همه اجراء شد، نشان می دهد که نزدیک به نیمی از مردم جهان به آب بهداشتی سالم دسترسی ندارند و 75% افراد در جهان سوم از وجود آب برای مصارف بهداشتی محرومند.   هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل مرتبط یعنی میزان آگاهی، نگرش و عملکرد خانوارها در استفاده از کلر 1% و ارتباط آن با برخی از متغیرهای دموگرافیک آنها بوده است.   این مطالعه مورد - شاهدی است که در آن دو گروه مورد و شاهد به شکل تصادفی براساس مصرف و عدم مصرف کلر 1% از نظر میزان آگاهی و نگرش مورد بررسی قرار گرفتند. قبل از مصاحبه میزان کلر مازاد آب مصرفی با کیت کلر سنج اندازه گیری شد و براساس کلر مازاد و گفته بهورز، خانوار در گروه مصرف کننده کلر 1% قرار گرفته است. نمونه پژوهش شامل 2100 خانوار بودند که در دو گروه مورد و شاهد براساس نمونه گیری تصادفی طبقه ای مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی، آنالیز واریانس یک طرفه، مدل رگرسیون لجستیک وکای دو استفاده شده است.   یافته ها نشان داد که 5/37 درصد خانوارهائی که از کلر 1% استفاده می کردند از آگاهی کامل برخوردار بودند، این میزان در گروه شاهد 5/23 درصد بوده است، افرادی که آگاهی خوب و متوسط داشته اند بیشتر از افرادی که آگاهی ضعیف داشته اند از کلر 1% استفاده می کردند. همچنین یافته ها نشان داد که 8/98 درصد گروه مورد و 7/93 درصد گروه شاهد نگرش مثبتی به مصرف کلر 1% داشتند، آزمون آماری ارتباط معنی داری را بین نگرش و عملکرد گروه ها نشان داد (05/0> p ). نتایج نشان داد بین متغیرهای میزان آگاهی با بعد خانوار و قومیت، نگرش خانوارها با قومیت و عملکرد خانوارها با بعد خانوار ارتباط آماری معنی داری وجود داشته است. در این بررسی علل عدم استفاده از کلر 1% طعم و بوی خاص (65/37 درصد)، نداشتن کلر (64/26درصد) و نداشتن فرصت برای کلر زنی (23/18 درصد) اعلام گردید. علل استفاده از کلر 1%، پیشگیری از بیماری ها (88/68 درصد)، لزوم رعایت بهداشت (06/16 درصد) و تلفیقی از این دو مورد (06/12 درصد) اعلام شده بود. همچنین در این پژوهش بین نگرش و میزان آگاهی خانوارها ارتباط آماری معنی دار نشان داده شد (05/0> p ).   با توجه به نتایج پیشنهاد می شود که برنامه های آموزشی در زمینه اهمیت استفاده از کلر 1% و روش کلرزنی صحیح جهت پیشگیری از تغییرات فیزیکی نامطبوع آب تدوین و اجرا شود.